Ruimte voor de Baakse Beek
Landgoed ‘t Medler
Voor de Baakse Beek in gemeente Bronckhorst is de ambitie uitgesproken om dit hele gebied toekomstbestendig (ook wel klimaatrobuust genoemd) te maken. Als directeur/rentmeester van landgoed ‘t Medler is Eelco Schurer sinds 2016 als (mede-) initiatiefnemer actief betrokken bij de planvorming en de uitvoering door het waterschap Rijn en IJssel om het landgoed klimaat adaptief te maken. Het project is inmiddels grotendeels uitgevoerd, kent een langjarige voorbereidingstijd waarbij de onderdelen landbouw, natuur, water, cultuurhistorie en landschapsherstel integraal zijn meegenomen. Eelco is vanuit het landgoed aangesteld als gebiedsregisseur en vormde een noodzakelijke intermediair tussen waterschap, gemeente, provincie, pachters en andere gebruikers van het landgoed.
Het resultaat is een landgoed dat klaar is voor de toekomstige klimatologische omstandigheden, die gekenmerkt worden door perioden van langdurige droogte, afgewisseld met intensieve en grotere hoeveelheden neerslag. Het grondwaterpeil komt gemiddeld genomen op een hoger niveau te liggen, en hierbij hebben natuur én landbouw voordeel van. Door een beter beheersbaar peil van de gracht wordt voorkomen dat de monumentale gebouwen verzakken. De uit de afwaardering van de naar natuur omgevormde landbouwgrond vrijgekomen financiële middelen, zijn belegd in een fonds. Dit fonds draagt bij aan de financiering van de restauratie van de monumenten op het landgoed. Zo draagt de realisatie van dit project bij aan het behoud van dit fraaie landgoed voor de komende generaties.
Verdroging als aanleiding
Het begon met een vraag vanuit het landgoed, waar zowel de landbouw als de natuur veel last heeft van verdroging. Het grondwaterpeil op deze zandgronden is structureel aan het dalen. Ook eeuwenoude lanen leggen het loodje. De Baakse Beek die over het Landgoed loopt, is afkomstig uit het oude veengebied dat in de Achterhoek lag. Het vergraven beeksysteem was zo ingericht dat overtollige water het gehele jaar zo snel mogelijk werd afgevoerd naar de IJssel.
Ruimte voor de beek
Op ’t Medler is ruimte gevonden om het schaalprofiel van de beek te verbreden over een lengte van 3 kilometer, waardoor de stroomsnelheid afneemt en het water langer in het gebied kan worden gehouden. In deze brede beekbedding werd ruimte gevonden voor 30 hectare nieuwe natuur. In het voorjaar van 2023 zijn 50.000 bomen geplant. De pachters op het landgoed hebben op vrijwillige basis deelgenomen aan een verkaveling van de pachtgronden. Het resultaat is dat voor de landbouw minder geschikte gronden zijn vrijgemaakt van pacht en betere gronden aan de toekomstbedrijven zijn toegevoegd. Deze toekomstbedrijven zijn in omvang zelfs gegroeid in hectares, waardoor extensivering mogelijk werd. Er is een nieuwe (biologische) melkveehouderij bedrijf in het gebied geplaatst. Eén van de pachters is weer overgegaan op weidegang , waardoor nu verspreid over het landgoed weer koeien grazen.
Herstel cultuurlandschap
Er is een analyse gemaakt van in de afgelopen decennia verloren gegane landschapselementen. Deze zijn in overleg met de agrariërs weer gedeeltelijk op de landbouwpercelen teruggeplant.
Tot slot is door de vele onderzoeken die vooraf gingen aan de inrichtingsmaatregelen ontdekt dat het waterpeil van de grachten rond Huize Medler werd gevoed door een opgeleid beeksysteem, afkomstig van het naastgelegen Landgoed De Wiersse. Dit systeem is in ere hersteld; er wordt zelfs een aquaduct aangelegd op het landgoed, en op deze wijze worden de grachten weer gevoed met schoon water waardoor drooglegging van deze grachten hopelijk tot het verleden behoort. Een knap staaltje van herstel van cultuurhistorische waarden.
Beheer
Gebiedsontwikkeling
Projecten